VERGIL, Aeneis 1, 415 - 493
Aeneas kommt nach Karthago
Hexameter
Rotgedruckte Vokale werden betont - eingeklammerte Silben nicht gelesen !
Sprechpausen (Zäsuren):
1. – Pause nach dem 3. Halbfuß (= 2. Hebung): Trithemimeres (caesura semiternaria)
ǁ2. – Pause nach dem 5. Halbfuß (= 3. Hebung): Penthemimeres (caesura semiquinaria) ǁ
3. – Pause nach der 1. Kürze des 3. Daktylus: trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
4. – Pause nach dem 7. Halbfuß (= 4. Hebung): Hephthemimeres (caesura semiseptenaria) ǁ
5. - Pause nach dem 4. Fuß : bukolische Diärese ǁ
6. - Interpunktionszäsur: ǁ
7. - weibliche Zäsuren:
trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
nach der 1. Kürze des 2. Versfußes |
nach der 1. Kürze des 4. Versfußes |
415 Ipsa Paphum ǁ sublimis ǁ abit, ǁ sedesque revisit
laeta suas, ǁ ubi templ(um) illi, ǁ centumque Sabaeo
ture calent ǁ arae, ǁ sertisque | recentibus halant.
Corripuere | vi(am) interea, ǁ qua ǁ semita monstrat.
Iamqu(e) ascendebant ǁ collem, ǁ qui ǁ plurimus urbi
420 imminet, adversasqu(e) adspectat ǁ desuper arces.
Miratur ǁ mol(em) Aeneas, magalia quondam,
miratur ǁ portas ǁ strepitumqu(e) et ǁ strata viarum.
Instant ardentes ǁ Tyrii ǁ pars ǁ ducere muros,
moliriqu(e) arc(em) et ǁ manibus ǁ subvolvere saxa,
425 pars optare | locum ǁ tect(o) et ǁ concludere sulco.
[Iura magistratusque ǁ legunt ǁ sanctumque senatum;]
hic portus ǁ ali(i) effodiunt; ǁ hic ǁ alta theatris
fundamenta | locant ǁ ali(i), immanisque columnas
rupibus excidunt, ǁ scaenis ǁ decor(a) alta futuris.
430 Qualis apes ǁ aestate ǁ nova ǁ per ǁ florea rura
exercet ǁ sub sole ǁ labor, ǁ cum ǁ gentis adultos
educunt ǁ fetus, ǁ aut cum ǁ liquentia mella
stipant et ǁ dulci ǁ distendunt ǁ nectare cellas,
aut oner(a) accipiunt ǁ venient(um), aut ǁ agmine facto
435 ignavom ǁ fucos ǁ pecus a ǁ praesepibus arcent:
fervet opus, ǁ redolentque ǁ thymo ǁ fragrantia mella.
'O fortunati, ǁ quorum ǁ iam ǁ moenia surgunt!'
Aeneas ǁ ait et ǁ fastigia ǁ suspicit urbis.
Infert se ǁ saeptus ǁ nebula, mirabile dictu,
440 per medios, ǁ miscetque ǁ viris, ǁ neque ǁ cernitur ulli.
Lucus in urbe fuit ǁ media, ǁ laetissimus umbra,
quo primum ǁ iactat(i) undis ǁ et ǁ turbine Poeni
effodere | loco ǁ signum, ǁ quod ǁ regia Iuno
monstrarat, ǁ caput acris ǁ equi; ǁ sic ǁ nam fore bello
445 egregi(am) et ǁ facilem ǁ victu ǁ per ǁ saecula gentem.
Hic templum ǁ Iunon(i) ingens ǁ Sidonia Dido
condebat, ǁ donis ǁ opulent(um) et ǁ numine divae,
aerea cui ǁ gradibus ǁ surgebant ǁ limina, nexaequ(e)
aere trabes, ǁ foribus ǁ cardo ǁ stridebat aenis.
450 Hoc prim(um) ǁ in luco ǁ nova res ǁ oblata timorem
leniit, hic ǁ prim(um) Aeneas ǁ sperare salutem
ausus et adflictis ǁ melius ǁ confidere rebus.
Namque sub ingenti ǁ lustrat ǁ dum ǁ singula templo,
regin(am) opperiens, ǁ dum, quae ǁ fortuna sit urbi,
455 artificumque | manus ǁ inter ǁ s(e) operumque laborem
miratur, ǁ videt Iliacas ǁ ex ǁ ordine pugnas,
bellaque iam ǁ fama ǁ totum ǁ volgata per orbem,
Atridas, ǁ Priamumqu(e) et saev(um) ambobus Achillem.
Constitit et ǁ lacrimans, ǁ 'Quis iam ǁ locus' ǁ inquit 'Achate,
460 quae regi(o) in ǁ terris ǁ nostri ǁ non ǁ plena laboris?
En Priamus! ǁ Sunt hic ǁ etiam ǁ sua ǁ praemia laudi;
sunt lacrimae ǁ rer(um) et ǁ mentem ǁ mortalia tangunt.
Solve metus; ǁ feret haec ǁ aliquam ǁ tibi ǁ fama salutem.'
Sic ait, atqu(e) animum ǁ pictura ǁ pascit inani,
465 multa gemens, ǁ largoqu(e) umectat ǁ flumine voltum.
Namque videbat, | uti ǁ bellantes ǁ Pergama circum
hac fugerent ǁ Graii, ǁ premeret ǁ Troiana iuventus,
hac Phryges, instaret ǁ curru ǁ cristatus Achilles.
Nec procul hinc ǁ Rhesi ǁ niveis ǁ tentoria velis
470 adgnoscit ǁ lacrimans, ǁ primo ǁ quae ǁ prodita somno
Tydides ǁ multa ǁ vastabat ǁ caede cruentus,
ardentisqu(e) avertit ǁ equos ǁ in ǁ castra, prius quam
pabula gustassent ǁ Troiae ǁ Xanthumque bibissent.
Part(e) alia ǁ fugiens ǁ amissis ǁ Troilus armis,
475 infelix ǁ puer atqu(e) impar ǁ congressus Achilli,
fertur equis, ǁ curruqu(e) haeret ǁ resupinus inani,
lora tenens ǁ tamen; huic ǁ cervixque comaeque trahuntur
per terr(am) et ǁ versa ǁ pulvis ǁ inscribitur hasta.
Intere(a) ad ǁ templum ǁ non aequae ǁ Palladis ibant
480 crinibus Iliades ǁ passis ǁ peplumque ferebant,
suppliciter ǁ tristes ǁ et tunsae ǁ pectora palmis;
diva solo ǁ fixos ǁ oculos ǁ aversa tenebat.
Ter circ(um) Iliacos ǁ raptaverat ǁ Hectora muros,
exanimumqu(e) auro ǁ corpus ǁ vendebat Achilles.
485 Tum ver(o) ingentem ǁ gemitum ǁ dat ǁ pector(e) ab imo,
ut spoli(a), ut ǁ currus, ǁ utqu(e) ipsum ǁ corpus amici,
tendentemque | manus ǁ Priamum ǁ conspexit inermis.
Se quoque principibus ǁ permixt(um) adgnovit Achivis,
Eoasqu(e) acies ǁ et nigri ǁ Memnonis arma.
490 Ducit Amazonidum ǁ lunatis ǁ agmina peltis
Penthesilea | furens, ǁ mediisqu(e) in ǁ milibus ardet,
aurea subnectens ǁ exsertae ǁ cingula mammae,
bellatrix, ǁ audetque ǁ viris ǁ concurrere virgo.